365D News

กล้ามเนื้ออักเสบ คืออะไร

กล้ามเนื้ออักเสบ คือ อาการที่เกิดขึ้นจากการใช้งานร่างกายอย่างหนัก จึงทำให้กล้ามเนื้ออ่อนล้าทำให้เกิดการอักเสบ ส่วนมากจะแสดงอาการในลักษณะของการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ และเป็นเพียงอาการเริ่มต้นของการอักเสบเท่านั้น อาการเหล่านี้สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกอิริยาบถ เช่น การทำงานที่ใช้แรงมากเกินไป, การเดิน การยืน และการนั่ง กล้ามเนื้ออักเสบมักจะเกิดขึ้นกับอาการเจ็บและบวมที่กล้ามเนื้อ โดยอาจเกิดขึ้นในระยะสั้นๆ หรือเป็นอาการเรื้อรัง จากการได้รับบาดเจ็บ

สามารถสังเกตได้เองจากกล้ามเนื้อตึงหลังจากการออกกำลังกาย หรือ จากการทำงานหนัก ซึ่งการปวดเมื่อยและความอ่อนล้าของกล้ามเนื้อที่เกิดขึ้นมักจะค่อยๆ มีอาการแย่ลงเมื่อปล่อยผ่านไปหลายสัปดาห์จะส่งผลต่อกลุ่มกล้ามเนื้อขนาดใหญ่ทั้งหลาย เช่น คอ หัวไหล่ หลัง ขา และสะโพก ปวดกล้ามเนื้อ ส่วนใหญ่เกิดจากการได้รับอุบัติเหตุที่ทำให้กล้ามเนื้อตึง หรือเป็นอาการจากโรคหวัดหรือไข้หวัดใหญ่ ที่ก่อนจะเป็นไข้หวัดใหญ่จะมีอาการครั่นเนื้อครั่นตัวทุกครั้ง และโรคแพ้ภูมิคุ้มกันตนเอง หรือเกิดจากการติดเชื้อไวรัส ทั้งนี้ทุกกลุ่มและทุกวัยมีความเสี่ยงต่อการเกิดกล้ามเนื้ออักเสบได้เช่นกัน ไม่ใช่แค่กลุ่มที่ชอบออกกำลังกาย และกลุ่มคนทำงานที่ต้องยกของหนัก เป็นต้น

ลักษณะอาการกล้ามเนื้ออักเสบ

อาการกล้ามเนื้ออักเสบสามารถแบ่งออกได้หลายอาการ ดังนี้

• มีอาการปวดร้าวลึกๆ ของกล้ามเนื้อ ส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย อาจจะปวดตลอดเวลาหรือปวดเฉพาะเวลาทำงาน
• ความรุนแรงของอาการปวด มีได้ตั้งแต่แค่เมื่อย ล้า ปวดรำคาญ จนไปถึงปวดทรมานจนไม่สามารถขยับกล้ามเนื้อบริเวณที่ปวดได้
• อาจจะมีอาการปวดร่วมกับอาการชา
• บางรายอาจมีอาการปวดศีรษะเรื้อรัง นอนไม่หลับ
• มีความผิดปกติของโครงสร้างกล้ามเนื้อร่างกาย เช่น กระดูกสันหลังคด ระดับไหล่ไม่เท่ากัน ขาสั้นยาวไม่เท่ากัน จึงทำให้เกิดภาวะการทำงานของกล้ามเนื้อไม่สมดุลกัน เป็นเหตุให้เกิดการอักเสบของกล้ามเนื้อบริเวณนั้นได้

กล้ามเนื้ออักเสบเรื้อรัง ทำให้เป็นโรคอะไรได้บ้าง

แม้จะดูเป็นอาการที่ไม่รุนแรง แต่หากปล่อยไว้ไม่รักษาให้หายเป็นปกติ อาจทำให้ต้องเผชิญกับโรคเหล่านี้

1. กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบเฉียบพลัน (MYOCARDITIS) อาจเสียชีวิตได้โดยไม่รู้ตัว

อาการแรกเริ่มของโรคนี้เหมือนกับไข้หวัดใหญ่ คือมีไข้ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ท้องเสีย อาเจียน อ่อนเพลีย เจ็บหน้าอก หัวใจเต้นช้า บางคนหายใจลำบาก หมดสติ ซึ่งผู้ป่วยที่มีอาการหนักอาจทำให้เสียชีวิตอย่างฉับพลันได้ ดังนั้นถ้าไม่รีบเช็กร่างกายและรักษาอย่างถูกต้อง อาจทำให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรังได้ในระยะยาว

2.โรคกล้ามเนื้ออักเสบทั่วตัว

อาการของโรคนี้เริ่มตั้งแต่การครั่นเนื้อครั่นตัว รู้สึกอ่อนแรงยกแขนไม่ค่อยขึ้น บางคนมีอาการรุนแรงจนไม่สามารถลุกขึ้นจากเตียงได้จากอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรง กลืนอาหารไม่ได้ หายใจลำบาก อาจร้ายแรงจนถึงขั้นระบบทางเดินหายใจล้มเหลวเพราะกล้ามเนื้อที่ใช้ในการหายใจเกิดการอักเสบ ซึ่งจากการศึกษาพบว่าโรคกล้ามเนื้ออักเสบทั่วตัวเกิดจากความผิดปกติทางระบบภูมิคุ้มกันร่างกาย

3. ออฟฟิศซินโดรม

กล้ามเนื้ออักเสบเรื้อรังเป็นหนึ่งในอาการที่บ่งบอกว่าคุณกำลังเลื่อนสถานะสู่ผู้ป่วยโรคออฟฟิศซินโดรม ชื่อของโรคนี้บ่งบอกดีว่าเกิดขึ้นกับคนวัยทำงานที่นั่งทำงานหน้าคอมพิวเตอร์หรือทำงานในอิริยาบถเดิมๆ เป็นเวลานาน ส่วนอาการอื่นๆ ที่พบร่วมด้วย เช่นปลอกหุ้มเอ็นกล้ามเนื้อบริเวณฐานนิ้วโป้งอักเสบ นิ้วล็อก เอ็นกล้ามเนื้ออักเสบ ปวดหลังจากท่าทางผิดปกติ กล้ามเนื้อบริเวณแขนท่อนล่างด้านนอกอักเสบ เป็นต้น

อาหารที่ผู้ป่วยกล้ามเนื้ออักเสบควรหลีกเลี่ยง

สำหรับอาหารที่ควรหลีกเลี่ยง มีดังนี้

• สัตว์ปีก เช่น ไก่ เป็ด ห่าน และนกกระทา
• ปลากระป๋อง
• เครื่องในสัตว์
• ชีส หรือ อาหารรสเค็มจัด
• เนื้อวัว
• ผักบางชนิด เช่น ต้นอ่อนทานตะวัน ถั่งงอก แตงกวา กระถิน ชะอม สะตอ ลูกเนียง ลูกเหรียง หน่อไม้
• ขนมหวานที่รสหวานจัด เช่น ข้าวเหนียวมูล แกงกะทิ
• อาหารหมัก เช่น ปลาร้า ปลาส้ม แหนม หม่ำ ขนมจีน เส้นก๋วยเตี๋ยว
• เครื่องดื่มแอลกอฮอล์

สาเหตุที่อาหารเหล่านี้เป็นสิ่งที่ผู้ป่วยควรกล้ามเนื้ออักเสบหลีกเลี่ยง

สาเหตุที่อาหารดังกล่าวเป็นสิ่งที่ผู้ป่วยโรคกล้ามเนื้อควรหลีกเลี่ยงก็เพราะ อาหารเหล่านี้เป็น “ของแสลง” นั่นเอง สำหรับความหมายของคำว่าอาหารแสลงคือ อาหารที่ควรงดทานในช่วงที่ยังมีอาการเจ็บป่วย หรือในกรณีของผู้ที่เพิ่งผ่าตัด ที่ควรงดอาหารตามที่คุณหมอระบุเอาไว้ว่าห้ามทาน ซึ่งสาเหตุหลักก็เพราะของแสลงนั้นจะเข้าไปทำปฏิกิริยากับร่างกายและส่งผลให้แผลจากการผ่าตัดหายช้า หรือในกรณีของผู้ที่ผ่าตัดทำศัลยกรรม อาหารบางชนิดที่ทานเข้าไปก็อาจจะส่งผลต่ออาการอักเสบและทำให้แผลนั้นหายช้าได้เหมือนกัน จึงทำให้อาหารเหล่านั้นกลายเป็นของแสลงในช่วงระยะเวลาหนึ่งนั่นเอง

การรักษาอาการกล้ามเนื้ออักเสบเบื้องต้น

การรักษากล้ามเนื้ออักเสบเบื้องต้นสำหรับผู้ป่วยที่เริ่มมีอาการหรือปวดไม่มาก สามารถทำได้ด้วยตนเอง โดยการหยุดพักกิจกรรมหรืองานที่ต้องใช้กล้ามเนื้อบริเวณที่ปวดบวม และสามารถปฐมพยาบาลเบื้องต้นด้วยตนเอง

• โดยวิธีประคบด้วยความร้อนตรงบริเวณที่กล้ามเนื้ออักเสบ
• ฝึกการเหยียดยืดกล้ามเนื้อบริเวณลำตัว โดยการประสานมือเข้าด้วยกันแล้วยืดมือออกไปด้านหน้า จากนั้นค่อยยกขึ้นด้านบน โยกไปด้านซ้ายและขวา
• ทานยาคลายกล้ามเนื้อและยาแก้อักเสบ ที่หาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป (ตามคำแนะนำของเภสัชกร)
• ทำกายภาพบำบัดด้วยตัวเอง เพื่อป้องกันการหดรั้งของกล้ามเนื้อและป้องกันข้อยึดติด
• ถ้าหากอาการยังไม่ดีขึ้นควรไปพบแพทย์เฉพาะทาง เพื่อรับการรักษาอย่างถูกต้อง ไม่ควรปล่อยไว้นานเพราะอาจจะเกิดภาวะแทรกซ้อน และเสียชีวิตได้

รักษาด้วยการกายภาพบำบัด

กายภาพบําบัดกล้ามเนื้ออักเสบ โรคกล้ามเนื้ออักเสบ (Myofascial pain syndrome) สามารถรักษาด้วยเครื่องมือ กายภาพบำบัด ดังนี้

• เครื่องกระตุ้นไฟฟ้า ช่วยคลายกล้ามเนื้อชั้นตื้นชั้นลึก
• เครื่องอัลตราซาวด์ ช่วยคลายก้อนกล้ามเนื้อแข็งและเกร็งตัวให้นิ่มลง
• เครื่องไฮเพาเวอร์เลเซอร์ ช่วยลดการอักเสบของกล้ามเนื้อและเส้นเอ็น
• เครื่องอบความร้อนลึก ช่วยคลายกล้ามเนื้อและลดการอักเสบ
• การประคบเย็นลดการอักเสบของกล้ามเนื้อชั้นตื้น

ส่วนโรคกล้ามเนื้ออักเสบทั่วตัว (Myositis) ทางกายภาพบำบัดไม่สามารถช่วยให้อาการปวดทุเลาลงได้ จำเป็นต้องปรึกษาแพทย์เพื่อทานยากดภูมิคุ้มกัน ตามแพทย์สั่งเท่านั้น

5 วัตถุดิบอาหารลดอาการอักเสบของกล้ามเนื้อ

หลายๆ คนอาจกำลังคิดว่าอาหารในการบำรุงร่างกาย ต่้องเป็นอาหารที่หายากมากแน่ๆ แต่แท้จริงแล้วไม่เป็นเช่นกัน เพราะวัตุดิบที่กำลังจะนำเสนอต่อไปนี้ต่างเป็นวัตุดิบอาหารที่หาง่ายมากในชีวิตปัจจุบัน ซึ่งประกอบด้วย1. ถั่ว

อัลมอนด์ ถั่วลันเตา ถั่วดำ เป็นธัญพืชที่มีแมกนีเซียมสูง สามารถช่วยซ่อมแซม และเสริมสร้างกล้ามเนื้อให้แข็งแรงขึ้น นอกจากนี้ ถั่วยังมีโอเมก้า 3 สูง สามารถช่วยลดการอักเสบได้

2. ปลาทะเล

ปลาทะเลอย่างปลาซาดีน ปลาแซลมอน ปลาทูน่า ปลาแมกเคอเรล มีโปรตีนที่เป็นประโยชน์ช่วยซ่อมแซม และลดการอักเสบของกล้ามเนื้อหลังออกกำลังกาย นอกจากนี้ ผลวิจัยชี้ว่า กรดไขมัน Omega-3 ในปลาแซลมอนครับการลดอาการอักเสบของข้อเสื่อมและไขข้ออักเสบได้

3. ขิง

ขิงจัดเป็นสมุนไพรสารพัดประโยชน์ ไม่ว่าจะเป็นการช่วยย่อยอาหาร ขับลม ลดอาการท้องอืดท้องเฟ้อ และนอกจากนี้ขิงยังมีสารที่มีชื่อว่า curcumin  ซึ่งมีสรรพคุณคล้ายกับยาแก้อักเสบ สามารถช่วยลดอาการเจ็บกล้ามเนื้อหลังจากออกกำลังหนักๆ ได้อีกด้วย

4. งาดํา

งาดำมีคุณประโยชน์มากมายไม่ว่าจะเป็นลดการขาดหลุดร่วงของเส้นผม บำรุงผิวพรรณให้แข็งแรง และเป็นตัวช่วยในการลดน้ำหนัก ที่สำคัญงาดำยังมีสารเซซามิน (Sesamin) ช่วยลดการอักเสบและอาการปวดกล้ามเนื้อ และในน้ำมันงาดำยังมีกรดลิโนเลนิก (Linolenic) ที่ส่งผลให้สมองมีการผ่อนคลาย ลดการเกิดกล้ามเนื้อเกร็งจากความตึงเครียด

5. ขมิ้น

ขมิ้นมีสารชื่อ curcumin ที่จัดอยู่ในกลุ่ม curcuminoid ซึ่งได้รับการยืนยันจากแพทย์อายุรเวทแล้วว่ามีประสิทธิภาพในการต้านการอักเสบ ลดอาการปวดบวมของข้อเข่า ลดข้อเข่าเสื่อม ข้ออักเสบ เกาต์ และรูมาตอยด์ นอกจากนี้ยังสามารถลดการอักเสบในเนื้อเยื่อของผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคมะเร็งอีกด้วย

ท้ายที่สุด ภาวะกล้ามเนื้ออักเสบนี้น่ากลัวตรงที่หากไม่รีบดูแลและรักษา อาจเป็นสะพานพาไปสู่โรคและอาการผิดปกติในระบบต่างๆ ของร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ ระบบการย่อยอาหารและการดูดซึม ระบบหัวใจและหลอดเลือด ระบบฮอร์โมน นัยน์ตาและการมองเห็น หากเริ่มสงสัยว่าตัวเองกำลังมีอาการก็อย่าชะล่าใจ ให้รีบไปปรึกษาแพทย์ผู้มีความเชี่ยวชาญและรักษาอย่างถูกวิธีให้เร็วที่สุดจะดีกว่า เพราะความล่าช้าจากความคิดว่า “ไม่เป็นไร” อาจนำหายนะมาสู่ร่างกายได้นั่นเอง